آزارها و لذت‌هاي شرم‌آور – مجله روز

اگرچه او ادعا مي كند كه اين نوع خوشبختي يك احساس طبيعي در انسان است ، اما او معتقد است كه امروز خوشبختي از رنج ديگران سرايت كرده و بنابراين نياز به مطالعات بنيادي تري دارد. اسميت به نازي هاي زمان هيتلر اشاره مي كند ، اينكه چگونه آنها از رنجي كه به يهوديان تحميل كردند و تحقير تحقيرآميز آنها خوشحال شدند.

دنياي انگليسي زبان از همان كلمه اصلي آلماني براي خوشبختي استفاده مي كند. اين اصطلاح به وضعيتي گفته مي شود كه در آن مردم از شكست ، درماندگي ، تخريب ، سقوط ، درد و عذاب ديگران خوشحال مي شوند. در سال 1886 ، ادواردو زاماكوي ، نقاش اسپانيايي ، اثر معروف “بازگشت به صومعه” را كشيد كه در آن كشيشي الاغي را در دستان خود نگه داشته و با درماندگي و عصبانيت سعي مي كند او را بدون حركت حركت دهد. او مي جنگد اما الاغ قدمي بر نمي دارد. آنچه در اين نقاشي نظر همه ناظران را به خود جلب مي كند چهره هاي خندان و شاد كشيش هاي ديگر است كه آن را با دست نشان مي دهند و با صداي بلند مي خندند. اين نقاشي يكي از نمونه هاي شاد به حساب مي آيد. در شادونفريده ، مردم را مي بينيم كه وقتي اشك شكست را مي بينند ، از شادي اشك مي ريزند.

تعبيري وجود دارد كه مي گويد گاهي خوشبخت بودن مي تواند روحيه ما را بهبود بخشد و قلب ما را خنك كرده و ذهن ما را آرام كند. در جنگ جهاني دوم ، افراد بسياري از هر قوميت ، مذهب و نژاد وجود داشتند كه از شليك هيتلر به مغز خود اشك شادي ريختند. در فيلم ها ، اغلب پس از مجازات يا مرگ شخصيت منفور داستان ، لذت مخاطب را مي بينيم. روانشناساني مانند اسميت همچنين تفسير مي كنند كه خوشبختي براي رنج ديگران در شرايط مي تواند اعتماد به نفس و خوش بيني نسبت به جهان را افزايش دهد ، به خصوص اگر “تازه واردان” ما حسود بدخواه يا افرادي با قدرت ، ثروت و شهرت باشند. آنها هميشه صعودي و فاتح بوده اند.

بدون شك ، خوشبختي جنبه هاي پيچيده و بسياري دارد كه در اين مقاله مختصر نمي توان به آنها پرداخت. خوشبختي از طريق رنج ، درد ، آسيب يا سقوط ديگران موضوع ساده اي نيست و بسته به نمونه مي توان آن را متفاوت تفسير كرد. با اين حال ، من مي خواهم اذعان كنم كه شما خوشبخت تر شده ايد ، به خصوص با رشد و گسترش شبكه هاي اجتماعي مجازي. متأسفانه ، در رسانه هاي جمعي ، به ويژه در تلويزيون ، هميشه نشان دادن كليپ هايي از كليپ ها كه شامل “ماجراجويان كامل” نيست ، معمول بوده است ، اما افراد عادي مانند كودكان يا افراد مسن در طول زندگي روزمره خود و در موقعيت هاي مختلف بسيار بالا يا ضرب و شتم روي در و ديوار براي خنداندن مخاطب. در اين تصاوير كه غالباً با يك ترانه طنز همراه است ، افراد آسيب ديده به ويژه كودكان وقتي سعي مي كنند بيننده را با ديدن آنها خوشحال كنند ، اشك درد مي ريزند.

اما اين روزها ، برخي از كاربران شبكه هاي اجتماعي يك قدم جلوتر رفته اند ، كه من آن را “آزار و شرم آور” مي دانم. آنها راضي به پخش كليپ هاي معمول نيستند و توليد محتوا را براي جذب دنبال كنندگان (لايك ها) و لايك هاي بيشتر آغاز كرده اند. اين به معناي كليپ هايي است كه با عناويني مانند جوك هاي شهري ، جوك هاي خرابكارانه يا با نام دوربين مخفي ساخته مي شوند و در برخي موارد “چالش” ناميده مي شوند. به اين مثال ها فكر كنيد: يك نوجوان در نزديكي گياهان پدر خواب خود فندكي روشن مي كند و با ديدن پدرش وحشت زده و درمانده مي خندد. با ديدن خنديدن او كه درمانده است ، شخصي ناخواسته موهاي بلند همسرش را كوتاه مي كند و سپس با جيغ هاي او مي خندد ، كسي مارمولك را روي شانه هاي ديگري مي گذارد و سپس از وحشت مي خندد ، كسي ناگهان ضبط كننده نزديك گوش را لمس مي كند. فرد خوابيده ديگري با ديدن وحشت خود روشن مي شود و سپس مي خندد ، شخصي چراغ آسانسور را خاموش مي كند و سپس ماسك ترس را روي صورت او مي گذارد و دوست دارد با آن ترسيده شود.

فراموش نكنيم كه طرف ديگر اين تصاوير مخاطباني است كه آنها دوست دارند. در طرف ديگر اين نوع “آزار و شكنجه شرم آور” “لذت هاي شرم آور” قرار دارد. مخاطبي كه اضطراب افراد موجود در تصاوير را تماشا مي كند با متجاوز همراه است. قطعاً اگر مراقب نباشيم ، لذت آزار ديگران مي تواند فرهنگي و طبيعي شود.

1 schadenfreude

* عضو گروه جامعه شناسي دانشگاه گيلان